Sociaal domein

Sinds de decentralisaties in het sociaal domein (1 januari 2015) is de gemeente Leudal verantwoordelijk voor de WMO & Jeugdzorg. Maar naast de taken en verantwoordelijkheden die uit deze twee wetten voortvloeien, speelt de gemeente Leudal ook nog een belangrijke rol als het gaat om inkomensondersteuning en de (re-)integratie naar werk

Visie

We gaan voor een samenleving in een omgeving waar onze inwoners zich thuis voelen en mee kunnen doen naar vermogen. De behoefte en het talent van de inwoner staan centraal. Dit betekent dat mensen iets voor elkaar willen en kunnen betekenen, dat er respect is voor elkaars eigenheid en dat er ruimte is voor individuele keuzes. De inwoner kan erop vertrouwen dat de gemeente voorziet in passende ondersteuning als deze nodig is.

Wat willen wij bereiken?

We willen dat iedereen een beroep kan doen op ondersteuning binnen het sociaal domein, die voldoet aan zijn of haar wens en behoefte. We zetten de transformatie van dure geïndiceerde zorg naar lokale vrij toegankelijke zorg verder voort. De ondersteuning binnen het sociaal domein is onder te verdelen in drie vormen van ondersteuning:

Eigen kracht en ‘samenkracht’ van inwoners 
De kracht van onze eigen inwoners: daar geloven wij in. Hierbij is ons streven dat inwoners zelf óf met de hulp van hun netwerk hun hulpvraag oplossen. In deze vorm van ondersteuning wordt weinig tot geen beroep gedaan op de gemeente. 

Een goed samenwerkend voorliggend veld voor de ondersteuning aan het merendeel van onze inwoners  
Als het op eigen kracht of met eigen netwerk niet of onvoldoende lukt, krijgt de inwoner ondersteuning van één van onze partners. Dat zijn organisaties met wie we samenwerken en die algemene en collectieve voorzieningen bieden. Dit zijn voorzieningen waar inwoners meestal toch al komen zoals het consultatiebureau, de kinderopvang, scholen, sport- en cultuur verenigingen, wijkaccommodaties, huiskamerprojecten etc. Daarnaast bestaan deze collectieve en algemene voorzieningen uit partners die ondersteuning bieden, waarbij de zorg 'vrij toegankelijk' is. Voorbeelden van zulke partners zijn het Centrum voor Jeugd en Gezin, huisarts, Synthese, het Algemeen Maatschappelijk Werk, bibliotheek, fysiotherapeut en sport- en beweegprogramma’s. Alle ondersteuning met algemene en collectieve voorzieningen kan worden gezien als 'lichte ondersteuning'. We noemen dit ook wel het 'voorliggend veld'.  

Zorgboulevard
De zorgboulevard is er voor iedereen. Het is bedoeld als centrale uitnodigende plek waar je graag komt, waar iedereen gemakkelijk naar binnen loopt, waar burgers, vrijwilligers en professionals elkaar spontaan ontmoeten en waar je terecht kunt met vragen over gezondheid en zorg. We willen ondersteunings- en zorgvragen tijdig signaleren en aanpakken zodat inwoners gezonder gaan leven, beter en sneller worden geholpen als dat nodig is en zo de druk op dure en langdurige zorg verminderen. Zo houden we zorg en ondersteuning toegankelijk, betaalbaar en beschikbaar.

Maatwerkvoorzieningen en specialistische zorg waar nodig
Als het voorliggend veld geen uitkomst biedt voor de zorgvraag van onze inwoners, dan kunnen zij terugvallen op een maatwerkvoorziening of hoog specialistische zorg. Wij zorgen dat deze twee varianten van ondersteuning mogelijk zijn binnen onze gemeente zodat al onze inwoners de zorg krijgen die zij nodig hebben. Hierbij ondersteunen wij inwoners zodanig dat zij op termijn voldoende hebben aan de ondersteuning in het voorliggend veld en maatwerk niet langer nodig is. Er zullen echter ook altijd inwoners zijn die aangewezen zijn en blijven op maatwerkvoorzieningen en/of specialistische zorg.

Gelet op de complexiteit van de vraagstukken en de gewenste en noodzakelijke samenwerking binnen het sociaal domein hebben wij onze doelstellingen beschreven in het beleidsplan sociaal Domein. Dit doen we samen met de drie gemeenten in Midden-Limburg West.  We hebben dit samengevat in onderstaande afbeelding:

Wat gaan wij daar voor doen?

Een goed samenwerkend voorliggend veld waarin we het merendeel van onze inwoners ondersteunen.

Wmo
Dementie -en mantelzorgvriendelijke gemeente 
Als dementievriendelijke gemeente blijft ons hoofddoel, in 2025 en verder, het blijven werken aan een omgeving waarin mensen met dementie en (hun) mantelzorgers een volwaardige plek hebben binnen de samenleving. Dit zal aan de hand van het organiseren van dagactiviteiten, informatiebijeenkomsten en via het realiseren van diverse woon-zorgvormen gerealiseerd worden.

Opvang en beschermd wonen volwassenen 
Voor het beleid op het gebied van beschermd wonen (BW), maatschappelijke opvang (MO) en bemoeizorg & preventie OGGz (B&P) werkt de gemeente Leudal samen met gemeenten in de regio Noord- en Midden-Limburg. Voor bestaande inwoners creëren we de preventieve en voorliggende voorzieningen waardoor ze langer thuis kunnen blijven wonen. De huidige verdeelsleutel voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang zal opnieuw geactualiseerd worden. Het is nog onduidelijk welke financiële consequenties dit zal hebben.  

Participatie
Uitvoeringsprogramma minima- armoedebeleid 2023 - 2025
Het uitvoeringsprogramma loopt in 2025 af. Een nieuw armoedebeleid stellen we in 2025 op.
Hiervoor wordt het huidige beleid geëvalueerd.

Doorontwikkeling vroegsignalering van schulden   
In 2025 willen we de impact van vroegsignalering gaan vergroten. Zo gaan we experimenteren met verschillende contactmethoden binnen de vroegsignalering om meer inwoners nog eerder te kunnen bereiken na het ontstaan van een betalingsachterstand. Ook wordt de samenwerking met de verschillende partners voortgezet en versterken we hun rol binnen de vroegsignalering waar nodig.   

Westrom en doorontwikkeling Mensontwikkelbedrijf (MOB) 
Vanaf 2025 worden de bedrijfsactiviteiten van Westrom overgenomen door gemeente Roermond. De Gemeenschappelijke Regeling Westrom blijft in stand als formeel werkgever voor de Wsw-doelgroep. Vanwege deze ontwikkeling gaat op het gebied van de nieuwe doelgroepen meer worden ingezet op ons eigen MOB. Het MOB heeft een centrale rol voor de uitvoering van de Participatiewet en de Wet Inburgering. Daarom actualiseren we de bestaande business case voor de doorontwikkeling van ons MOB. Aan deze doorontwikkeling gaan we in 2025 vorm geven.  

Inburgering 
Inburgeraars moeten zo snel mogelijk kunnen deelnemen aan de Leudalse samenleving. Het afronden van de inburgering is een belangrijk onderdeel hierbij. De taallessen voor de B1-route en de Z-route worden door Gilde verzorgd. 
De onderwijsroute is bij Gilde BT ingekocht. Het contract loopt per 1-1-2026 af en wordt daarom in 2025 opnieuw regionaal aanbesteed.

Schuldhulpverlening
In 2024 is een aantal (wettelijke) veranderingen doorgevoerd binnen de schuldhulpverlening. We evalueren de resultaten van onze schuldhulpverlening in 2025 om zo tot een effectievere schuldhulpverlening voor onze inwoners te komen.   

Zorgboulevard
Bij laagdrempelige en toegankelijke zorg en ondersteuning hoort ook een herkenbare en uitnodigende locatie. Op deze locatie kunnen zorgaanbieders en partners die in het voorliggend veld samenwerken gehuisvest worden. Hiermee worden kennis en krachten gebundeld, wordt verwijzen makkelijker en vooral ook effectiever en krijgt de inwoner de kans om op één plek de vragen beantwoord te krijgen die hij/zij heeft. We sluiten aan op bestaande en lopende initiatieven. We verbreden en verdiepen waar nodig. Zo is laagdrempelige passende zorg voor iedereen ook altijd dichtbij.

De zorgboulevard kent 2 sporen: enerzijds de samenwerking en de intentie om de dingen anders te doen. Daartoe stellen we een samenwerkingsovereenkomst op.  
Daarnaast bestaat er een fysiek spoor, voor een mogelijke locatie waarin partners samen kunnen werken. Het 1e spoor zal voldoende krachtig moeten zijn om te bepalen wat nodig is voor spoor 2. We verkennen hoe we deze zoveel mogelijk gelijk op kunnen laten lopen.

Jeugd
Actieprogramma Kansrijke Start 
Het actieprogramma Kansrijke Start benadrukt het belang van de eerste 1000 dagen voor een gezonde, veilige en kansrijke ontwikkeling van een kind. De wijze waarop de regio Noord- en Midden- Limburg invulling geeft aan Kansrijke Start is uitgewerkt in een regionaal uitvoeringsplan 2020-2026. Deze regionale aanpak is gestoeld op het versterken van de samenwerking tussen het medisch en sociaal domein. Voor 2025 gaan we aan de slag met het versterken van de meest kwetsbare (aanstaande) ouders. Enerzijds door de geboorteketen te scholen om zo vroeg mogelijk kwetsbaarheden in het sociale systeem te zien. Uitdaging is om deze signalering aan te laten sluiten bij het principe van 1Gezin, 1Plan, 1Regisseur (1G1P1R), die gebruikt wordt door onder andere het CJG. De winst zit hem dan in een vloeiende proceslijn in de keten na de eerste 1000 dagen van het kind. Anderzijds gaan we voor deze doelgroep het mogelijk maken om babypakketten (via de geboorteketen) aan te vragen.

Samenhang jeugdhulp - onderwijs 
Zowel onderwijs als jeugdhulp staan voor een grote opgave. Het onderwijs wil met inclusief onderwijs het onderwijs passend maken voor elk kind. Jeugdhulp staat voor de uitdaging om nog integraler te werken, kwaliteit te verbeteren en dat tegen een betaalbare prijs.
We dragen als kinderopvang, onderwijs en jeugdhulp samen verantwoordelijkheid voor optimale kansen en een voorspoedige ontwikkeling van alle kinderen en jongeren in onze regio met als doel waardige deelname aan de maatschappij. Dat doen we door:

• ouders en het kind actief bij het proces te betrekken;
• als partners samen te werken op basis van vertrouwen en gelijkwaardigheid;
• in school- en thuissituatie te werken aan een sterke pedagogische basis rondom het kind;
• te werken vanuit een breder begrip van wat normaal is;
• te zorgen voor doorgaande ontwikkelingslijnen;
• te zorgen dat elk kind gelijkwaardige kansen heeft op ontwikkeling;
• de administratieve lasten te beperken, met behoud van goede verantwoording;
• te werken vanuit een gezamenlijke regionale visie met een lokale verankering en inkleuring

Uitbreiding Praktijkondersteuners huisartsen 
De implementatie van praktijkondersteuners huisartsen is één van de maatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd. Eerder is besloten om dit structureel in te zetten. Voor 2025 zetten we in op een uitbreiding van drie huisartsenpraktijken, dit komt boven op de inmiddels vijf aangesloten praktijken.

Taskforce Jeugd
Een brede taskforce gaat een duurzame oplossing zoeken voor de slepende problemen in de Limburgse jeugdzorg. Grote organisaties kampen met miljoenenverliezen en vanwege de geografische ligging zijn alternatieven schaars. De taskforce streeft naar het behoud van de continuïteit van de jeugdzorg in Limburg.

Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming
Het toekomstscenario beoogt een efficiëntere, meer samenhangende aanpak van kind- en gezinsbescherming te realiseren. Het is een initiatief van de Nederlandse overheid om de jeugdzorg en gezinsbescherming te hervormen. Het doel is om de kwaliteit van zorg te verbeteren en betere bescherming te bieden aan kwetsbare kinderen en gezinnen ​ . Het scenario legt veel nadruk op de samenwerking tussen verschillende zorg- en hulpverleningsinstanties. Dit moet leiden tot een meer geïntegreerde aanpak waarbij informatie beter gedeeld wordt en zorg op maat geleverd kan worden ​ . Er zijn momenteel elf proeftuinen actief waar nieuwe werkwijzen worden getest en geëvalueerd. Deze proeftuinen dienen als model voor de toekomstige inrichting van de kind- en gezinsbescherming. Door meer te investeren in preventieve maatregelen en vroegtijdige interventies, hoopt men de druk op de zwaardere jeugdzorg te verminderen en problemen sneller en effectiever aan te pakken ​ .

Regionaal gaan we aan de slag met het maken van een nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen de GI's en de gemeenten. Het toegangsproces naar de gespecialiseerde jeugdhulp wordt vereenvoudigd en we werken aan het realiseren van een tussenfunctie, welke enerzijds als vraagbaak voor de GI's kan dienen en anderzijds gefocust is op het gecontracteerde aanbod van de regio.

Hervormingsagenda Jeugd en Toekomstscenario Kind en Gezin 
De Hervormingsagenda Jeugd bevat een groot pakket maatregelen om de jeugdzorg te verbeteren en financieel houdbaar te krijgen. Voor de meeste onderdelen volgt een landelijk uitwerktraject. Zo komt er een aanpassing van de jeugdwet met aandacht voor verbeterde begrenzing van jeugdwet en versterking van jeugdzorgregio's. De regio Midden- Limburg West gaat verder aan de slag met de thema's sterke lokale teams en de verbinding met andere domeinen (onderwijs, kinderopvang, volwassen GGZ en bestaanszekerheid).  

Hoe verhouden de Taskforce Jeugd, de Hervormingsagenda Jeugd en het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming zich tot elkaar?
De Taskforce Jeugd, de Hervormingsagenda Jeugd, en het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming zijn initiatieven die zich richten op de verbetering van het jeugdzorgsysteem in Nederland. Hoewel ze verschillende aspecten van de jeugdzorg aanpakken, zijn ze sterk met elkaar verweven en ondersteunen ze elkaar in het streven naar een beter functionerend jeugdzorgsysteem.

• De Taskforce Jeugd signaleert urgente problemen en doet aanbevelingen voor verbeteringen die kunnen worden opgenomen in de Hervormingsagenda Jeugd en het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming.
• De Hervormingsagenda Jeugd vormt het kader voor lange termijn beleidsveranderingen en wordt gevoed door de aanbevelingen van de Taskforce Jeugd.
• Het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming is een specifiek onderdeel binnen de Hervormingsagenda Jeugd, dat zich richt op de bescherming van kinderen en gezinnen.

• Het Toekomstscenario is ingebed in de Hervormingsagenda Jeugd en concretiseert een deel van de ambities van de Hervormingsagenda.
• De implementatie van het Toekomstscenario kan gesteund worden door de aanbevelingen van de Taskforce Jeugd, vooral daar waar deze betrekking hebben op acute knelpunten in de kind- en gezinsbescherming.

Samenvattend:

• Taskforce Jeugd: Biedt directe oplossingen voor urgente problemen in de jeugdzorg.
• Hervormingsagenda Jeugd: Zet de koers uit voor lange termijn veranderingen in de

            jeugdzorg.

• Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming: Specificeert de gewenste toekomstige

situatie voor de kind- en gezinsbescherming binnen het bredere kader van de
Hervormingsagenda Jeugd.

Financiële positie jeugdzorgaanbieders
De financiële positie van enkele jeugdzorgaanbieders in Limburg is zorgwekkend. De Mutsaersstichting stond onder verscherpt toezicht vanwege kwaliteitsproblemen, en een herstelplan met een injectie van € 11,4 miljoen moest faillissement voorkomen. Ook Pactum (VIGO) kampt met beperkte financiering en stijgende kosten. Beide organisaties zijn cruciaal voor de jeugdzorg in Limburg. Signalen van liquiditeitsproblemen bij andere zorgaanbieders (o.a. JeugdzorgPlus en PGZ) zijn ook bekend. Wij volgend de ontwikkelingen nauwgezet en trekken daarin gezamenlijk op met overig gemeenten in Limburg.

Ontwikkelingen tarieven jeugd
De zorguitgaven voor jeugdzorg bestaan uit verschillende onderdelen. Met betrekking tot jeugdbescherming/-reclassering geldt dat in 2024 de tarieven met 20% tot 30% zijn gestegen naar aanleiding van de landelijke tarieven. In de eerste raadsrapportage 2024 is hiermee structureel rekening gehouden. Op de andere onderdelen van jeugdzorg geldt dat nieuwe aanbestedingen worden opgestart, dat contracten verlengd worden en bij jeugdzorg plus geldt dat er een ontwikkelopgave ligt. Dit zal zijn weerslag hebben op de nieuwe tarieven. Bij aanbestedingen moeten reële tarieven gehanteerd worden. De verwachting is dan ook dat de tarieven op de diverse onderdelen van jeugdzorg (fors) zullen stijgen. Dit is de reden dat als stelpost bij de budgetten voor jeugdzorg rekening is gehouden met een stijging van de uitgaven 2025 van 10% en vanaf 2026 jaarlijks met 5%.