Financiële hoofdlijn

In deze primaire begroting zijn de mutaties vanuit de kaderbrief 2025-2028 verwerkt. Deze mutaties zijn ter verduidelijking toegevoegd in de tabel aan het einde van deze paragraaf. Hier is tevens de toelichting van de kadernota bij opgenomen.
In de tabel behorende bij deze begroting, zijn deze als één geheel verwerkt in de regel mutaties kaderbrief 2025 - 2028.
Tussen de behandeling van de kaderbrief in de raad en de behandeling van de begroting hebben zich ontwikkelingen voorgedaan met effect op de begrotingsruimte. Deze posten zijn het gevolg van het uitvoeren van wettelijke verplichtingen, reeds genomen besluiten of te verwachten loon en prijsontwikkelingen.

Toelichting mutaties opbouw primaire begroting 2024-2027 naar primaire begroting 2025 2028

Bijstellingen na de kaderbrief 2025 2028

B1 Raadsbesluiten mei t/m juli 2024

De in mei t/m juli genomen raadsbesluiten zijn verwerkt in deze begroting.

B2 Meicirculaire 2024 algemene uitkering gemeentefonds

In de raadsvergadering van september jl. is de meicirculaire vastgesteld. De meicirculaire 2024 kent voor alle jaren een positief effect voor de gemeente Leudal. Deze is verwerkt.

B3 Bijstellingen verbonden partijen

In de raadsvergadering van juni/juli jl. zijn de begrotingen 2025 van de verbonden partijen behandeld. Het financiële effect is verwerkt in deze begroting.

B4 CAO ontwikkelingen 2025  

De huidige CAO 2024 loopt tot en met maart 2025. In de begroting 2025 wordt al rekening gehouden met een structurele aanpassing van de CAO vanaf april 2025. Zodra de nieuwe CAO 2025 bekend is worden de structurele meerkosten via 1e rarap 2025 en kaderbrief 2026 verwerkt.  

B5 Prijsontwikkelingen
In deze begroting wordt rekening gehouden met de verwachte hogere prijs ontwikkelingen 2025 en overige mogelijke toekomst prijsstijgingen. Voor het sociaal domein (Jeugdzorg en WMO) zijn de verwachtte prijsontwikkelingen in de betreffende taakvelden opgenomen.
Voor de overige taakvelden is het toegevoegd aan de stelpost prijsontwikkelingen.

B6 Septembercirculaire 2024 algemene uitkering gemeentefonds

Op de 3e dinsdag in september heeft het nieuwe kabinet de uitwerking van het hoofdlijnenakkoord bekend gemaakt. De vertaling van dit hoofdlijnenakkoord is opgenomen in de septembercirculaire 2024. Ten tijde van de samenstelling van de primaire begroting (aug 2024) was het effect van deze circulaire nog niet bekend.  

Kaderbrief 2025 2028
k1 Vergroening Pleinen

Concrete voorbeelden waar we in 2025 actief in gaan participeren zijn de twee burgerinitiatieven om pleinen te vergroenen. Dit betreffen het Krekelbergplein in Neeritter en het Herman Meddensplein in Nunhem. De investeringen zijn opgenomen in het meerjarig investeringsplan

k2 Doorontwikkeling zorgboulevard

De Zorgboulevard kent 2 sporen: enerzijds de samenwerking en de intentie om de dingen anders te doen. Daar stellen we een samenwerkingsovereenkomst voor.
Daarnaast is het fysieke spoor, van een mogelijke locatie waarin men samen kan werken.  
Het 1e spoor zal voldoende krachtig moeten zijn om te bepalen wat nodig is voor spoor 2. We verkennen hoe we deze zoveel mogelijk gelijk op kunnen laten lopen. Op dit moment is er nog geen inschatting te maken van de mogelijk financiële gevolgen, daarom is hier PM opgenomen.

k3a/b Uitvoering Mens ontwikkelbedrijf / Westrom

Van Westrom is de begroting 2025-2028 ontvangen. Voor Leudal leidt dit tot een voordeel ten opzichte van eerdere ramingen. Vanaf 2025 worden de bedrijfsactiviteiten van Westrom overgenomen door gemeente Roermond. Hierbij wordt meer ingezet op ons eigen MOB. Door MOB Roermond wordt nog een nieuwe begroting opgesteld, waarbij de verwachting is dat dit een financieel voordeel voor Leudal zal zijn. Pas nadat de overgang gerealiseerd i,s zal e.e.a. financieel verwerkt kunnen worden. Vooralsnog wordt het voordeel ingezet voor de uitbreiding van het MOB.

k4 Implementatie informatiewetgeving (incl. Woo)

Vanaf 1-1-2025 is vanuit de Woo verplicht om een actief publicatiebeleid te voeren als gemeente. Dit betekent dat alle genomen besluiten actief gepubliceerd moeten worden. Hiervoor is een publicatieplatform en publicatiesoftware nodig. Vanaf september 2024 is deze software aanwezig om te gebruiken via het huidige zaaksysteem. De hiervoor benodigde eenmalige implementatiekosten en jaarlijks terugkerende kosten zijn hiervoor opgenomen. Naast de inhuur van de Woo projectleider is een publicatie consultant nodig om alles rondom publicaties in te richten en trainingen te verzorgen aan de betreffende medewerkers.
Deze projecten zijn o.a. Woo, iSamenleving, iParticipatie, Infomatie op orde, Office 365, Exchange cloud, Security Information Event Monitoring, Zorgmail, Onafhankelijk Werken, Uitwijk. De hier opgenomen zaken zijn de grotere en complexere projecten die de aankomende 2 jaren (moeten) worden uitgevoerd. Gaandeweg 2025 komt er mee zicht op de projecten die in 2026 en 2027 moeten worden uitgevoerd om te kunnen voldoen aan de minimale eisen van de informatiewetten, automatiseringsbehoefte van de organisatie om te kunnen voldoen aan de dienstverlening richting inwoners en stakeholders.

k5 Informatie huishouding en beveiliging

De implementatie van diverse projecten leidt tot structureel hogere lasten zoals licentiekosten.

k6 Integraal Huisvestingsplan Onderwijs

De gemeenteraad heeft op 26 september 2023 de visie op onderwijshuisvesting vastgesteld. In de afgelopen maanden is aan de hand van door schoolbesturen overgelegde meerjarenonderhoudsplannen (MJOP’s), schouwingen en overleg met schoolbesturen, de vastgestelde visie vertaald in aanbevelingen en financiële consequenties voor de periode 2024 tot en met 2039. Het IHP biedt inzicht in de investeringen op de lange termijn. Het IHP beschrijft het beleid van de gemeente over de huisvesting van scholen op haar grondgebied en is kaderstellend en richtinggevend voor de gemeente.
Voor elke onderwijsvoorziening is binnen het IHP een maatwerkscenario beschreven dat leidend is voor de maatregelen (zoals herschikken, afstoten of in stand houden) en investeringen die de komende jaren gepleegd worden. In het IHP wordt onderscheid gemaakt tussen schoolgebouwen die de komende periode in stand worden gehouden en gebouwen waar de noodzaak tot vervanging of een maatregel aanwezig is. In het Meerjarig Investering Plan 2025 - 2028 is dit per voorziening uitgewerkt. Er zijn geen extra middelen vanuit de gemeentebegroting beschikbaar voor de uitwerking van de plannen die voortvloeien uit het IHP.
De structurele investeringslasten komen daarom ten laste van het begrotingssaldo.

k6a Eenmalige kosten Integraal Huisvestingsplan Onderwijs

Bij de realisatie van de nieuwbouw diverse scholen wordt rekening gehouden met eenmalige kosten zoals sloop, tijdelijke huisvesting en de verwerking van de restant boekwaarde.  In 2026 is dat voor de Kwir € 2.132.000 en in 2028 voor Harlekijn € 2.157.000.  

k6b Intergraal Huisvestingsplan Onderwijs

De eenmalige kosten behorende bij de nieuwbouw voor de Kwir en Harlekijn worden ten laste gebracht van de algemene reserve.

k7 Huisvestingsplan Onderwijs St. Ursula

In 2025 starten we met de uitvoering van het in het najaar van 2024 te nemen besluit op
huisvesting van scholengemeenschap St. Ursula op één unilocatie.

k7a Eenmalige kosten Huisvestingsplan Onderwijs St Ursula

Bij de realisatie van de nieuwe unilocatie wordt rekening gehouden met eenmalige kosten zoals sloop, tijdelijke huisvesting en de verwerking van de restant boekwaarde.  In 2028 is dat St. Ursula € 5.824.000.

k7b Huisvestingsplan Onderwijs S.t Ursula

De eenmalige kosten behorende bij de nieuwbouw worden ten laste gebracht van de algemene reserve.

K8 Door ontwikkeling accommodatiebeleid
Het ontwikkelbudget is bestemd voor het stimuleren/ondersteunen van inwonersinitiatieven en  de herijking/transformatie naar ontmoetingsplekken. We verwachten dit beleid in 2025 af te ronden.  Het budget uit de kaderbrief voor 2026 2028 kan daardoor vrijvallen.

Ontwikkelingen

O1 Meerjarig Investeringsplan 2025 - 2028
Voor de komende jaren is het investeringsplan 2024-2027 geactualiseerd en is de fasering van de diverse onderdelen waar nodig aangepast. In paragraaf 4.3 is de uitgebreide planning voor de komende 10 jaar opgenomen. De rente en afschrijvingen als gevolg van deze planning zijn verwerkt in de diverse programma's.  
O2 Bijstelling kapitaallasten lopende investeringen

Door vertragingen in de uitvoering van een aantal investeringen tot en met 2024 zijn diverse kapitaallasten te hoog opgenomen. Dit is nu gecorrigeerd.

03 Vrijval kapitaallasten MIP 2024 - 2027

De fasering van investeringen in het MIP 2024-2027 en de daarbij behorende kapitaallasten is aangepast.

O4 Ontwikkeling Beschermd Wonen

Op het gebied van beschermd wonen (BW), maatschappelijke opvang (MO) en bemoeizorg & preventie OGGz (B&P) werkt de gemeente Leudal sinds 2022 samen met gemeenten in de regio Noord- en Midden-Limburg. Regionaal is afgesproken dat de rijksmiddelen voor de regio bestemd blijven en hieruit de regionale kosten worden bekostigd. Het saldo wordt verdeeld middels een verdeelsleutel. Deze verdeelsleutel is in 2021 opgesteld waarbij is afgesproken dat deze wordt geactualiseerd. Momenteel is een werkgroep bezig om een nieuwe verdeelsleutel op te stellen waarbij wordt aangesloten bij de landelijke rapporten van AEF. Deze dienen ook voor de verdeling rijksmiddelen. Een eerste prognose is dat het aandeel van Leudal daalt van 8,48% naar 4,18%, waarbij voor 2025 geldt dat dit een ingroei jaar is. Het regionale saldo is momenteel positief. Een lager aandeel leidt tot lage inkomsten vanuit de regio.

O5 Ontwikkeling Jeugd

In de jeugdzorg spelen verschillende ontwikkelingen die een kostenverhogend effect hebben. Dit is o.a. het landelijke tarief voor jeugdbescherming en -reclassering, nieuwe aanbestedingen en contractverlengingen waarbij de verwachting is dat de prijzen zullen stijgen (reële tarieven). Daarom is voor dit onderdeel met een hogere indexering rekening gehouden dan het reguliere percentage.

O6a Wmo hulp bij huishouden
In de uitvoeringsovereenkomst Hulp bij het Huishouden is bepaald dat de tarieven in 2024 worden herijkt voor het contractjaar 2025. De verwachting is dat de tarieven zullen stijgen voor de zorg.

O6b Wmo hulp bij huishouden

Sinds de invoering van het abonnementstarief is een stijging van het aantal cliënten te zien. Op basis van de meest recente gegevens, is deze ontwikkeling nog steeds gaande. In januari 2023 waren er 844 unieke cliënten die hulp bij huishouding ontvingen. In mei 2024 is dit opgelopen naar 925 cliënten. Daarnaast is een stijging van de gemiddelde kosten te zien. Dit zal voornamelijk veroorzaakt worden door loon-/prijsstijgingen. Op basis van de actuele gegevens 2024 is een inschatting gemaakt van het financiële effect door stijgende aantallen.

O6c Wmo dagbesteding / begeleiding

Ook bij de Wmo dagbesteding / begeleiding is op basis van de actuele aantallen een stijging van het aantal cliënten waarneembaar. Deze stijging is minder groot dan bij hulp bij huishouding. Op basis van de actuele gegevens 2024 is een inschatting gemaakt van het financiële effect door stijgende aantallen.

O7a/b Bijstellingen MJOP

Als een gemeente kapitaalgoederen heeft, heeft zij de verplichting deze ook goed te onderhouden. Dat geldt ook voor gemeentelijk vastgoed. Daarom is gekozen voor de opzet van een MJOP. Het
MJOP beschrijft een programma voor de periode 2025 t/m 2037. Om de 4 jaar vindt een actualiseringsslag plaats. Omvang portefeuille, wetgeving en onderhoudskosten zijn immers aan verandering onderhevig. Omdat er naast het onderhoud ook een opdracht ligt van de raad om de portefeuille te verduurzamen is besloten om nu een geheel nieuwe MJOP te maken voor de periode 2025 - 2050. De gemiddelde kosten groot onderhoud bedragen conform de nieuw MJOP € 1.855.000,-per jaar. In de huidige begroting 2024/2027 was rekening gehouden met een structureel budget van € 1.078.000 voor groot onderhoud. Om de nieuw te creëren voorziening groot onderhoud op peil te houden is er een jaarlijkse storting nodig van € 1.855.000. Het grootste deel (€ 1.018.000) kan gefinancierd worden uit de reguliere exploitatie. Een aanvullend bijdrage
ad € 837.000 is daarom nodig.
Indien er geen of te weinig dotaties plaatsvinden zal de voorziening uiteindelijk negatief worden waardoor we het onderhoud niet meer conform NEN2767 uitgevoerd kan worden.

08a  Investeringen Duurzaamheid

Het verduurzamen van onze portefeuille wordt in de eerste plaats gedaan vanuit het oogpunt van het milieu. De totale investering voor het verduurzamen van alle gebouwen bedraagt € 7.780.000. Dit is het bedrag voor de maximale variant, het hoogste ambitieniveau. Daarmee brengen we de gebouwen naar het technisch laagst mogelijk energielabel en gaan de gebouwen geheel van het gas. Deze maximale verduurzaming is één van de uitgangspunten van het coalitieakkoord/ zomernota. Daarnaast betekent een maximale verduurzaming ook een maximale besparing op de energiekosten. Deze besparing komt immers ten goede van de beheerders, gebruikers of huurders van een object. De exploitatielasten van bijvoorbeeld gemeenschapshuizen en sportcomplexen gaan daarmee omlaag. De werkzaamheden die voortvloeien uit de verduurzamingsexercitie zijn omvangrijk. Gelet op eigen capaciteit de beschikbaarheid van materialen en externe uitvoerders spreiden we de verduurzamingsopgave over een periode van 10 jaar

O8b  Vorming reserve duurzaamheid

Ter dekking van de afschrijvingslasten van de duurzaamheids investeringen wordt een reserve duurzaamheid gevormd van de geblokkeerde reserve

O9 Actualisatie diverse subsidie regelingen

De subsidieregelingen Kunst en Cultuur, Evenementen, Sport en Gezondheid en Maatschappelijke Ondersteuning zijn gewijzigd. De financiële bijstelling betreft voornamelijk de regeling Kunst en Cultuur in verband met de subsidiëring van de huurkosten en de regeling Maatschappelijk Ondersteuning voor het toevoegen van een steunpunt vrijwilligers en eetpunten.

O10 a/b/c/d Herstructureringsfonds

Dit fonds wordt ingezet voor versnelling in de woningbouwopgave. Uitgaande van een onrendabele top van € 13.000 per woning (volgens landelijke gegevens) is er circa € 6.695.000 nodig. Deze reserve wordt ingezet voor grondaankoop, staatssteun-proof afdekken van de onrendabele top, aanleg openbare ruimte voor parkeren en verkeer.  Daarmee willen we ontwikkelingen vlottrekken. Een zeer globale inschatting is dat er circa € 1.000.000 per jaar nodig zal zijn.
Financiering van dit fonds uit de geblokkeerde reserve.

O11 Bijdrage WSW

De jaarlijkse bijdrage vanuit het gemeentefonds ontvangen wordt doorbetaald aan de Westrom.

O12 Vervallen bijdrage reserve BMV Roggel.

Deze dekkingsreserve is op het gewenste niveau. Daarom kan je jaarlijkse bijdrage vervallen.

013 Inzet dekkingsreserve speelruimtebeleid

Vanuit de dekkingsreserve speelruimten vindt jaarlijks een bijdrage plaats in de afschrijvingslasten van de investeringen in speelruimteplan.

O14 Omnibuz

De ramingen voor de jaren 2025 – 2028 laten een lager gemeentelijke bijdrage zien. Deze kosten zijn volledig toe te rekenen aan indexeringen van de vervoerskosten en CAO ontwikkeling.

O15 a/b/c OZB opbrengst

In de opbrengst wordt allereerst rekening gehouden met de compensatie van de hogere korting op de algemene uitkering door de toename van de WOZ. Daarna wordt de algemene indexatie (PnB) verwerkt en vervolgens de jaarlijkse 2% zoals in het coalitie akkoord is overeengekomen.
In onderstaande tabel is dit verder op hoofdlijnen verder uitgewerkt.

O16 a/b Aanpassing dagtarief toeristenbelasting

In het beleids- en uitvoeringsplan ( 2021-2025) is afgesproken om tijdens de looptijd geen tariefs aanpassingen door te voeren. Daarom het voorstel om met ingang van 2026 het dagtarief aan te passen naar € 1,50.  Met ingang van 2028 wordt het dagtarief aangepast naar € 1,75

O17 Post Onvoorzien

In de afgelopen jaren is gebleken dat deze post niet benut hoeft te worden. Daarom stellen we dit budget vast op een bedrag van € 1,00.

O18 Leges omgevingsvergunning
De verwachting is dat in de komende jaren de opbrengsten leges omgevingsvergunningen met € 100.000 toenemen.

KB1 regiodeal

Voor de regiodeal wordt vooralsnog jaarlijks een budget van € 375.000 ter beschikking gesteld ten laste van de reserve regiodeal

KB4 MFA Heibloem

Deze investering is opgenomen in het MIP 2025 - 2028

In onderstaand overzicht wordt het structurele begrotingssaldo van de gemeente Leudal gepresenteerd.  De begroting 2025/2028 is structureel sluitend voor het jaar 2025.